Er is een nieuw boek uit van Michael Cunningham. Nu wilde ik heel graag gaan beginnen aan Jonathan Safran Foers eersteling Alles is verlicht, maar de twijfel slaat toe. Cunninghams Bloedverwanten ontdekte ik ongeveer een jaar geleden per toeval bij de Bruna op Amsterdam CS. Ik had zin om een boek te kopen en de flaptekst sprak me wel aan. Tijdens het lezen viel ik bijkans van m'n stoel, zo werd ik geraakt door het verhaal en de stijl. Het boek heeft me een enorme schop onder m'n kont gegeven. De goede kant op, gelukkig, want ik was meteen drie stappen verder in mijn zoektocht naar een beetje stabiliteit. Het is vooral de subtiliteit die me aanspreekt, me raakt. Cunningham gaat niet voor het grote drama - ok soms dan - maar weet heel fijntjes de pijnpunten in familierelaties bloot te leggen. In Volkskrant-bijlage Cicero vandaag een stuk over het nieuwe boek Stralende dagen. Ik krijg de indruk van een warrig drieluik waarin de recensent maar al te graag een lijn (meerdere zelfs) ziet. Aan Bloedverwanten kan 'ie toch niet tippen, dat deden zijn andere twee boeken ook niet. Dus ná Foer er maar zo onbevooroordeeld mogelijk in.
Specimen days is de Engelse titel. Maar ik lees nu eenmaal niet graag in het Engels.
'Waah, kijk 'ns achterom', fluisterde ik opgewonden tegen M. toen ik aan de bar van het Amsterdamse café De Koe twee capucchini wilde bestellen. 'Waah', zei M., ''t Is 'm he?' 'Brrr', zei ik, 'volgens mij wel. Maar hij ziet er helemaal niet aardig uit. Weet je nog dat we verliefd op 'm waren, toen in Paradiso, toen we helemaal vooraan stonden?' Dat wist M. nog wel, ja. Maar nu was de modrocker hartstikke grijs. En hij had een behoorlijk doorgezopen kop. En hij was ook niet bepaald nuchter, maar dat mag natuurlijk. Je bent rocker of je bent het niet. M. en ik keuvelden over de tand des tijds die dus blijkbaar ook vat heeft op je idolen, met een schuin oog de verrichtingen van de ster in de gaten houdend. Even raakten we in vervoering toen hij op Can't you hear me knockin' van de Stones zijn bekende pose aannam en een stukje luchtgitaar speelde. 'Oeh', zeiden we. Maar we voelden toch meer vertedering dan bewondering.
Angst, angst, angst. Angst voor de dood, angst voor het leven, verlatingsangst. In Extreem luid & ongelooflijk dichtbij van Jonathan Safran Foer spelen angsten een belangrijke rol. Bij de negenjarige Oskar, bij zijn opa en oma en alleen ogenschijnlijk niet of minder bij zijn moeder. Zijn wereldwijsheid houdt de kleine Oskar op de been wanneer zijn vader is omgekomen bij de aanslagen op het WTC. Gecombineerd met zijn naïviteit maakt dat je van 'm gaat houden. Ik althans. Kom in mijn armen jongen, kruip tegen me aan. Dan zul je kunnen slapen. Want slapen doet Oskar bijna niet.
Ik staarde urenlang naar de lichtgevende sterren. Ik bedacht dingen. Ik bezorgde mezelf een blauwe plek. Ik deed uitvindingen.
Als een naaste, een familielid plotseling overlijdt wat doe je dan? Je gaat naarstig op zoek naar stukjes, restjes, overblijfselen, sleutels, dingen die de dode voor even tot leven kunnen brengen. Dingen die je iets over de dode kunnen vertellen die je nog niet wist. Zodat het lijkt als alsof de dode zich toch nog ontwikkelt. Oskar heeft de sleutel gevonden, maar welk slot hoort daarbij? Het levert een fraaie zoektocht door New York op. Oskar vindt het slot, maar uiteindelijk toch niet wat hij zoekt.
'Ik moet weten hoe hij is gestorven', zei ik. Hij bladerde terug en hield zijn vinger bij: 'Waarom?' 'Dan hoef ik niet steeds te denken hoe hij gestorven is. Ik bedenk altijd van alles.'
Oskars grootouders hebben in Dresden de Tweede Wereldoorlog meegemaakt. Als gewonde dieren slepen ze zich sindsdien door het leven. Oma klampt zich angstvallig aan haar kleinzoon vast en opa is letterlijk met stomheid geslagen.
Toen ik uit het vliegtuig kwam, na elf uur reizen en veertig jaar afwezigheid, en die man mijn paspoort aanpakte en naar het doel van mijn bezoek vroeg, schreef ik in mijn opschrijfboek: 'Rouwen', en toen: 'Rouwen Proberen te leven', en hij keek me even aan en vroeg of dat onder zakelijk of toeristisch viel, en ik schreef: 'Geen van beide.' 'Hoe lang wilt u rouwen en proberen te leven?' Ik schreef: 'Mijn hele verdere leven.' 'Dus hoe lang blijft u?' 'Zo lang ik kan.' 'Hebben we het dan over een weekend of een jaar?' Ik schreef niets terug. 'Volgende', zei de man.
Rouwen en proberen te leven. Aanknopingspunten vinden om verder te kunnen. Ook zonder overleden naasten is dat toch wat leven is. En daar mag af en toe best bij gelachen worden. Gelukkig ziet Foer dat ook.
Na twee weken vakantie wachten er 500 e-mails op me. Ruim 340 spamzooi op m'n account dat ik heb verlaten om van de spam af te zijn (maar dat ik nu en dan check om te kijken of er geen mensen uit het verleden opduiken) en zo'n 160 op m'n nieuwe account. Zonder spam. De Subs roerden zich hevig tijdens mijn afwezigheid. Dat heeft meer dan 100 mails opgeleverd. Ik heb ze grotendeels ongelezen weggegooid. Een stel nieuwsbrieven. Ook ongelezen weg. Een mailtje van mijn nieuwe werkgever (wat zich allemaal in vijf dagen voor je vakantie kan afspelen...), een paar epistels van de vriendin die in ons huis zat, twee vrienden die zich melden, ja daar ga ik even voor zitten. 10 uit 500, mooie score.
De draad oppakken na de vakantie vind ik altijd lastig. Waar te beginnen? De kranten? Hmmm, hoop oud nieuws. Post? Ook niet veel bijzonders. Ok, de was en nog een was en het gras maaien. Bellen? Kan morgen ook. Foto's op de computer zetten! Leuk, maar ik heb ze al vier keer op het schermpje van de camera voorbij zien komen. Het internet op. Hier de draad oppakken. Pffft, zoveel al weer. Alle weblogs langs. I don't care. Heerlijk eigenlijk. Niets meer bijhouden. Een beetje mijmeren over de 14 zonovergoten dagen, de met alcohol doordrenkte avonden en de muggenrijke nachten.
God, is 't al weer zo laat? Maar weer 'ns een Ouzo inschenken.
