3. Mingus Big Band/ Orchestra/ Dynasty - I am three
Uit de categorie Beste remake, cover, eerbetoon
'In other words I am three. One man stands forever in the middle, unconcerned, unmoved, watching, waiting to be allowed to express what he sees to the other two. The second man is like a frightened animal that attacks for fear of being attacked. Then there's an over-loving gentle person who lets people into the uttermost sacred temple of his being and he'll take insults and be trusting and sign contracts without reading them and get talked down to working cheap or for nothing, and when he realises what's been done to him he feels like killing and destroying everything around him including himself for being so stupid. But he can't - he goes back inside himself.'
'Which one is real?'
'They're all real.'
Beneath The Underdog, by Charles Mingus, edited by Nel King (Penguin).
Geïnspireerd door zijn grote voorbeeld Duke Ellington schreef Charles Mingus (1922-1979) een enorme hoeveelheid composities, die hij op meer dan honderd albums vastlegde. Platen vol afwisseling, met een enorme drive, veelgelaagde arrangementen, vocale aansporingen en howls en een vaak diepe melancholie in zijn ballads.
Zes jaar geleden zat ik tijdens het Holland Festival in het Amsterdamse Concertgebouw waar het twee uur durende stuk Epitaph werd uitgevoerd. Mingus' beoogde opus magnum: in 1962 wilde hij in de New Yorkse Town Hall met een groot orkest vol jazzgrootheden (waaronder Eric Dolphy, Zoot Sims en Pepper Adams) een zeer uitgebreide en pretentieuze suite neerzetten. Door een haastige en slordige voorbereiding mondde dit uit in een fiasco. De 3446 maten tellende jazzsymfonie werd in Amerika pas in zijn geheel uitgevoerd in 1989, tien jaar na zijn dood. De dirigent die de symfonie toen leidde, de inmiddels 80-jarige Gunther Schuller, stond voor de Nederlandse première aan het hoofd van het Trans Atlantic Jazz Orchestra, een 31-koppig gezelschap. Het was slaapverwekkend. Netjes en plichtmatig gespeeld. Zonder drive. Zijn muziek moet koken en stomen.
Twee maanden geleden, op 17 oktober, stond de Mingus Dynasty in het Bimhuis. En waar was ik? Geen idee, maar niet in het Bimhuis in elk geval. Zag de aankondiging een dag te laat. Erg jammer, want ik heb een diep, diep respect voor dit zevental dat de muziek van Charles Mingus in leven houdt en verspreidt. De Dynasty is het kleine broertje van het Orchestra dat elf leden telt en de Bigband die veertien man sterk is. Alle drie de formaties leggen Mingus' muziek opnieuw vast en trekken ermee door de wereld. Allemaal even kokend en stomend, althans op I am three.
Alle stukken zijn opnieuw gearrangeerd door leden van de bands: bassist Boris Kozlov, trombonisten Earl McIntyre en Robin Eubanks en saxofonist John Stubblefield. Ze hebben dit op een manier gedaan die niets afdoet aan de opwindende wildheid van de meester. Het origineel blijft ongeëvenaard - luister naar The Black Saint and the Sinner Lady, Mingus Ah Um of Mingus Mingus Mingus Mingus Mingus - maar deze opfrisbeurt staat op zichzelf. Hoewel de drie formaties apart de studio zijn ingegaan, hebben ze toch eenheid weten te creëren (of behouden). Door de sound en niet in de laatste plaats doordat de bands muzikanten delen. Het resultaat is drie complementaire maar verschillende interpretaties van Mingus' werk. Mingus Big Band goedgeölied en swingend, Mingus Orchestra met meer experimentele kamerjazz en Mingus Dynasty dat zich soepel beweegt tussen deze twee uitersten.
Alle kenmerken van Mingus' muziek vind je op dit album terug: afwisseling, drive, veelgelaagde arrangementen, melancholie. Zelfs de aansporingen klinken oprecht. Hier wordt gestoomd en gekookt. Hier wordt gezweet.
